Nationale Feestdag Belgie

Op 21 juli, groot feest voor België, de nationale feestdag. De Koning groet die dag het leger, op verschillende plaatsen zijn er evenementjes, groot en klein. Maar weet u werkelijk wat er gevierd wordt? Wat is de geschiedenis achter deze datum? Waarom is die dag zo belangrijk voor Vorst, volk en vaderland? De redactie ging een op zoek naar de curiosa achter onze Nationale Feestdag.

Op 21 juli 1831 legde de eerste Koning der Belgen de eed af voor vaderland, vlag en onderdanen. Leopold I van het geslacht Saxe-Cobourg Gotha. Maar het begon reeds veel vroeger. In de tijd van de Romeinen schreef Julius Caesar in zijn dagboek dat de Belgen de dappersten onder de Galliërs waren. Het woord BELGA komt uit het Gallisch, een proto-indo-europese taal. Bel betekent cirkel, verbond, alliantie, en het achtervoegsel –ga staat voor ‘man’ ‘krijger’. Hiermee wordt reeds in de tijd van de Galliers aangegeven dat de Belgen een stam waren van het compromis, het verbond. Je zou zeggen: ‘What’s in a name…’.

Na de Romeinen werd de streek van Vlaanderen en een deel van Luik een speelbal voor verschillende naties, zoals het Heilig Roomse Rijk (toekomstig Duitsland), Frankrijk, Spanje en Oostenrijk.
Ons lot leek bezegeld door de sociale revolte in Europa na de val van Napoleon in Waterloo. In 1814 tijdens het verdrag van Wenen, beslissen de Europese grootmachten hoe de nieuwe grenzen worden afgetekend. Ze willen een buffer tussen Frankrijk en het Noorden van Europa. De regio Vlaanderen en een groot deel van Luik wordt onder de vleugels van Willem I van Oranje geplaatst. We worden een deel van het Koninkrijk van de Verenigde Provincies van de Lage Landen. Willem I van Oranje was geen makkelijke vorst, hij regeerde met ijzeren hand. De nieuwe provincie in het Zuiden, de Belgen dus, waren niet erg opgezet met hun nieuwe thuishaven. Drie grote redenen maakten hen echt ontevreden: de regering van de Lage Landen werd vooral overheerst door Nederlanders, terwijl zij maar 40% van de bevolking van heel het rijk uit maakten, deze regering wilde de scholen in Vlaanderen hervormen, de kerk uit de scholen sluiten en de taal vernederlandsen, de derde reden was dat Willem I protestant was. Brussel kreeg de smaak van de vrijheid te pakken, door de aanhoudende sociale revoluties in de rest van Europa. De Polen kwamen op tegen de Russen en in Frankrijk woedde er ook reeds een tijdje een sociale omwenteling. Waarom zouden de Belgen achterblijven?
 

De Belgen, de dappersten onder de Galliërs en hun zangtalent.

In 1828 groeide het protest tegen ‘den hollander’. Er werden openlijk Franstalige kranten gelezen en er circuleerden pamfletten tegen de despoot Willem I van Oranje. Een Belg zou geen Belg zijn, moest hij geen verbod sluiten. De twee grote politieke families, de katholieke en de liberalen, verenigden zich tegen de overheersing van het Noorden. Het vuur aan de lont was een opera die in augustus 1830 gespeeld werd in de Muntschouwburg in Brussel ter ere van de verjaardag van Willem I: De stomme van Portici (La muette de Portici) van Aubert. Het stuk gaat over de rebellen van Napels tegen de Spaanse overheersing. Het werk van Aubert was een trendsetter van la Opera Grande, een operastroming met bombastische decors en zware koorliederen. Het waren vooral deze koorliederen die de gemoederen ophitsten. Na de opera verlieten de mensen het gebouw en zongen op de trappen van de Munt de rebelse liederen. Ze veranderden de Spanjaard door ‘den hollander’. De muziek en het volk overwon, want in september 1830 vertrok het leger van Willem I uit Brussel. 

Hij aanvaarde een sociale vrede voor een deel van de Zuidelijke provincie. Antwerpen bleef nog in handen van de Prinsen van Oranje.  Er kwam een voorlopige regering in het vrijgevochten ‘België’. Deze regering wilde een monarchie stichten. Daarvoor hadden ze een koning nodig. Als eerste strategische zet, vroegen ze het aan Willem, de zoon van Willem I. Antwerpen was nl nog in handen van de Prinsen van Oranje en die haven was een economische noodzaak voor het nieuwe land. Maar omdat het volksleger in het hinterland de soldaten van Oranje bleef bestoken, kreeg Willem I het op zijn heupen. Hij stuurde meer troepen en begon de 10-daagse veldtocht, die in de kiem gesmoord werd door de dreiging van het Franse leger. Willem I had reeds andere militaire haarden te blussen, in Indië en Sumatra, hij had geen zin in een strijd met de Fransen voor eigen deur. De onafhankelijkheid werd afgekondigd op 4 oktober 1830, wel nog zonder de Prinsen van Oranje. Nu nog een koning. 

Een Randstad bestond er in die tijd nog niet. De Belgische regering richtte zich tot het Franse koningshuis. Mar de Franse prins, Louis, zag een troon niet zitten in het Europa van toen, waar het respect voor de koningshuizen taande. In Engeland liet men de naam Leopold vallen, een prins  van Oostenrijk, met Engels nationaliteit en generaal van de keizerlijke macht van de Russische Tsaar.  Leopold van Saxe-Cobourg-Gotha had juist ervoor de troon van Griekenland geweigerd, maar een landje dicht bij Engeland, zag hij wel zitten en hij aanvaarde. Op 21 juli 1831 legde hij de eed af en werd België een onafhankelijk koninkrijk, erkend door de rest van Europa, behalve door de Nederlanden. Zij erkende ons pas in 1939.

Een nieuw land, nieuwe symbolen:

Belangrijk bij elk land: vlag en hymne. Hiervoor moeten we terug naar het optreden gaan van de stomme van Portici in 1830. Op de trappen van de Muntschouwburg werd voor het eerst de Franse driekleur, dat symbool stond van het Belgische verzet, vervangen door de Belgische tricolor: Rood-zwart en geel, nog niet in de officiële orde zoals de vlag van vandaag. Een Brusselse journalist en een advocaat, Edouard Ducpetiaux en Lucien Jottrand, ontworpen de Belgische vlag:  zij namen de kleuren van het Hertogdom Brabant, met een zwart zwaard en een gouden leeuw op de achtergrond. De Brusselse advocaat was een beroemdheid, omdat hij steeds in het Nederlands pleitte aan de Brusselse balie.  

De hymne werd ook op de trappen van de Munt gezongen, door zijn eigen componist. Louis Alexandre Dechet was een acteur en zanger van Opera Odéon van Parijs, tijdelijk uitgeleend aan de Munt in Brussel. In een cafe schreef hij een protestlied tegen de ‘hollanders’ dat later werd aangenomen als de Brabaconne. Ze hebben wel drie keer de tekst verandert omdat een hymne ter verering is van Vaderland, volk en Vorst, maar het staat niet mooi als je daarin buurlanden beledigt. In 1938 werd de officiële Nederlandse versie goedgekeurd.

Standbeeld voor Dechetin Brussel

Louis Alexandre Dechet stierf in het beleg van Antwerpen bij Lier. Waar hij meevocht in het Belgische volksleger olv de Franse militair Neillon, de jagers van Neillon genoemd. Tijdens een confrontatie in de 10-daagse veldtocht tegen de Nederlanders, verloor bijna heel het ‘garnizoen’ zijn manschappen.  

 In 1839 , toen Willem I van Oranje te troon afgaf aan Willem II zijn zoon, en de macht van de Nederlandse koning aan banden werd gelegd, werd de onafhankelijkheid van Belgie ook door Nederland erkend.